Εκ των προσκεκλισμένων ομιλητών στο 10ο Διεθνές Συνέδριο Ροδακινιάς ήταν η ερευνήτρια του Τ.Φ.Ο.Δ. Νάουσας Δρ. Παυλίνα Δρογούδη που παρουσίασε το επίκαιρο θέμα «Η κλιματική αλλαγή και επιπτώσεις στην ροδακινιά: προκλήσεις και στρατηγικές προσαρμογής». Παρακάτω μπορείτε να βρείτε περίληψη με τα κυριότερα θέματα που αναπτύχθηκαν.
Το κλίμα έχει αλλάξει δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες, με υψηλότερες θερμοκρασίες και την εμφάνιση πιο έντονων και συχνών ακραίων βροχοπτώσεων ή ανοιξιάτικων παγετών. Ειδικότερα, η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει επηρεάσει τη συσσώρευση ψύχους και θερμότητας κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών που επηρεάζουν την καρποφορία της ροδακινιάς. Σε πολλές εύκρατες και θερμές περιοχές παραγωγής ροδάκινων, έχουν καταγραφεί σημαντική μείωση του χειμερινού ψύχους και αυτή η τάση προβλέπεται να επιδεινωθεί από μελλοντικές αυξήσεις της θερμοκρασίας. Συμπτώματα ελλιπούς ψύχους είναι η ύπαρξη ατελών ανθέων, καθυστέρηση του χρόνου άνθησης, παρατεταμένη ανθοφορία, η ύπαρξη καρπών με διαφορετικά μεγέθη, αλλαγές στο σχήμα των καρπών και μειωμένη παραγωγή.
Από την άλλη, σε πιο ψυχρές περιοχές καλλιέργειας των ροδάκινων υπάρχει είτε αύξηση ή καμία αλλαγή στη συσσώρευση ψύχους, που σχετίζεται με τη μείωση θερμοκρασιών υπό το μηδέν (αφού δεν προσμετρώνται στη συσσώρευση ψύχους). Παρατηρείται πρωίμηση της άνθησης και ωρίμανσης λόγω της αύξησης συσσώρευσης θερμότητας και συχνά παρατηρούνται ζημιές από ανοιξιάτικο παγετό.
Πρόσφατα αποτελέσματα ομάδας εργασίας από 11 ερευνητικά κέντρα που βρίσκονται σε 5 χώρες της Ευρώπης (Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Ελλάδα και Ρουμανία) στην οποία συμμετέχει και το Ινστιτούτο μας, έδειξαν πως στη Νάουσα τα πρόσφατα έτη παρατηρήθηκε ελλιπές χειμερινό ψύχος για ποικιλίες με υψηλές απαιτήσεις σε ψύχος, δείχνοντας πως αυτές θα πρέπει να αποφεύγονται σε νέες φυτεύσεις.
Οι ποικιλίες ροδάκινων διαφέρουν πολύ ως προς τις απαιτήσεις σε ψύχος. Η γνώση των απαιτήσεων των ποικιλιών σε ψύχος γίνεται με πειράματα αγρού και εργαστηρίου καθώς και στατιστικά μοντέλα. Λίγα είναι γνωστά για τις απαιτήσεις σε ψύχος εμπορικών ποικιλιών ροδακινιάς, ενώ οι παραγωγοί πρέπει άμεσα να διαλέξουν ποικιλίες με μικρές ή μέσες απαιτήσεις σε ψύχος όπως και υψηλές απαιτήσεις σε θερμότητα για να μην ανθίζουν νωρίς και προκαλούνται ζημιές από πρώιμους παγετούς.
Υψηλές θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια 30 ημερών μετά την άνοιξη προκαλούν μικρά μεγέθη ροδάκινων και πρώιμη ωρίμανση. Υψηλές θερινές θερμοκρασίες προκαλούν λιγότερο κόκκινο χρωματισμό, περισσότερα διαλυτά στερεά και μειωμένη ικανότητα συντήρησης.
Αποτελέσματα ερευνητικών εργασιών που έγιναν στο ΤΦΟΔ και χρηματοδοτήθηκαν από το ερευνητικό πρόγραμμα Fruitrees2Safeguard έδειξαν:
α) παρατηρήθηκαν περισσότερα έντονα και συχνά φαινόμενα βροχοπτώσεων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και προκάλεσαν πρόσφατα σημαντικές ζημιές στην καλλιέργεια της ροδακινιάς στη χώρα μας τα έτη 2017-2020,
β) βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια 30 ημερών μετά την καρπόδεση σχετίζονται με αυξημένα ποσοστά σπασμένων πυρήνων σε επιτραπέζια ροδάκινα.
γ) έγινε υπολογισμός των απαιτήσεων σε ψύχος σε σημαντικό αριθμό εμπορικών ποικιλιών ροδακινιάς, καθώς και
δ) δεδομένα άνθησης ποικιλιών και υπολογισμού της συσσώρευσης ψύχους έδειξαν πως η Νάουσα είναι μία ευάλωτη περιοχή στην κλιματική αλλαγή.
Έχοντας υπόψιν τις προβλεπόμενες αλλαγές στο κλίμα, η ανάπτυξη στρατηγικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στην καλλιέργεια της ροδακινιάς είναι προαπαιτούμενο. Για τη χώρα μας ο καθορισμός ομοειδών κλιματικών περιοχών με ιδιαίτερη σημασία στις απαιτήσεις σε ψύχος και η γνώση των απαιτήσεων σε ψύχος των καλλιεργούμενων ποικιλιών θα προσφέρει πολύ σημαντικές πληροφορίες. Τέλος, προγράμματα ασφάλισης θα πρέπει να επαναπροσαρμοστούν ενσωματώνοντας ζημιές από την κλιματική αλλαγή.
